وزن سوله یکی از فاکتورهای کلیدی در تعیین هزینه ساخت و همچنین ایمنی و استحکام نهایی آن است؛ بههمیندلیل، محاسبه وزن سوله از اهمیت بالایی برخوردار بوده و نیازمند بررسی دقیق و جزییات عوامل موثر بر آن است. در این محتوا از سوله گستر، به بررسی عواملی که بر وزن یک سوله اثر میگذارند پرداخته و روشهایی را برای محاسبه وزن آن ارائه میدهیم. با آگاهی از این اطلاعات، مهندسان پروژه میتوانند برآوردی دقیق از هزینه ساخت سوله داشته باشند و از ایمنی و استحکام سازه نهایی اطمینان حاصل کنند.
عوامل موثر بر وزن سوله
مانند هر سازه دیگری، وزن سوله نیز تحتتاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. درک این عوامل نهتنها برای مهندسان سازه، بلکه برای کارفرمایان و مالکان سوله نیز حائز اهمیت است. چراکه وزن یک سوله بهطور مستقیم بر هزینه ساخت، استحکام و ایمنی آن تاثیر میگذارد. موارد زیر، ازجمله مهمترین عواملی هستند که روی وزن یک سوله اثرگذارند.
1. ابعاد سوله
هرچه عرض دهانه سوله بیشتر باشد، بهتبع آن طول تیرهای سقف و ستونها نیز افزایش مییابد و بهدنبال آن، شاهد افزایش وزن سازه خواهیم بود. ارتفاع سوله نیز بر وزن آن تاثیرگذار است. با افزایش ارتفاع، طول ستونها بیشتر شده و بهدلیل افزایش بار باد، ابعاد مقاطع تیرها و ستونها نیز باید بزرگتر انتخاب شوند که این امر به معنای افزایش وزن سوله است.
2. نوع سوله
بهطورکلی، سولههای خرپایی بهدلیل استفاده از خرپا در ساختار خود، وزن سبکتری نسبت به سولههای تیرورقی دارند. در سولههای تیرورقی، از تیرهای L و تیرهای ورقی برای ساخت اسکلت استفاده میشود که بهدلیل ضخامت بیشتر این نوع تیرها، وزن سولههای تیرورقی بهطور قابلتوجهی بیشتر از سولههای خرپایی است.
3. بارگذاری
در مناطقی که بارش برف سنگین است، بهدلیل نیاز به تحمل وزن برف، از تیرها و ستونهای ضخیمتر در ساخت سوله استفاده میشود که این امر سبب افزایش وزن سازه خواهد شد. اگر قرار باشد از جرثقیل در داخل سوله استفاده شود، باید وزن جرثقیل و بارهای دینامیکی ناشی از آن در طراحی سوله لحاظ شود. این امر نیز به نوبه خود بر ابعاد مقاطع و وزن سوله میافزاید. اگر سوله دارای طبقه باشد، وزن طبقه نیز باید در محاسبات لحاظ شود. سولههای دارای طبقه بهدلیل استفاده از مصالح بیشتر، وزن سنگینتری نسبت به سولههای بدون طبقه دارند.
4. مصالح
نوع فولاد استفادهشده در ساخت اسکلت سوله (مانند st37 یا st52) بر وزن آن تاثیرگذار است. بهطورکلی، فولادهای با مقاومت بالاتر، سنگینتر هستند؛ علاوهبراین، نوع پوشش سقف و بدنه سوله (مانند ورق گالوانیزه، ساندویچ پانل، پوششهای سیمانی و …) بر وزن نهایی آن اثرگذار خواهد بود.
نحوه محاسبه وزن سوله
وزن سوله را میتوان به دو روش آنلاین و دستی محاسبه کرد. استفاده از روش آنلاین باعث افزایش دقت و سرعت میشود، استفاده از آن راحت است و امکان اعمال تغییرات و مشاهده آنی نتایج وجود دارد؛ اما برخی از مهندسان ترجیح میدهند بهروش دستی نیز وزن این سازهها را محاسبه کنند.
محاسبه وزن به روش دستی، شامل محاسبه وزن تکتک اجزای سازه و جمعآوری آنها خواهد بود. این روش نیاز به دقت و تجربه بیشتری دارد و زمان بیشتری را میطلبد؛ اما بهدلیل کنترل بیشتری که بر جزییات دارید، میتواند دقیقتر باشد. برای محاسبه وزن سوله به روش دستی، باید وزن هر قسمت از سوله مانند ستونها، تیرها، پوشش سقف و دیوارها را جداگانه محاسبه کرده و سپس مجموع آنها را بهدست آورید. در ادامه، میتوانید فرمول محاسبه وزن انواع مختلف سولههای خرپا، تیرور و ubm را مشاهده کنید.
محاسبه وزن برای سولههای خرپا
سوله خرپا بهطور معمول از مجموعهای از اعضای مثلثیشکل تشکیل شدهاند که بههم متصل شده و ساختاری مقاوم و سبک را تشکیل میدهند. فرمول محاسبه وزن سوله خرپا بهصورت زیر است:
وزن سوله خرپا = مساحت کل × وزن مخصوص مواد × ضریب خرپا
- مساحت کل: مجموع مساحت سقف و دیوارها
- وزن مخصوص مواد: وزن مواد استفادهشده (معمولا فولاد)
- ضریب خرپا: ضریبی برای پوشش اضافیها و اتصالات خرپا (معمولا بین 1 تا 1.3)
محاسبه وزن برای سولههای تیرورق
سوله تیرورقی از تیرهای فلزی بزرگ تشکیل شدهاند که با ورقهای فلزی پوشانده شدهاند. فرمول محاسبه وزن سوله تیرورق به روش زیر است:
وزن سوله تیرورق = (طول تیرها × وزن واحد طول تیر) + (مساحت ورقها × وزن واحد سطح ورق)
- طول تیرها: مجموع طول تیرهای فلزی
- وزن واحد طول تیر: وزن تیرها به ازای هر متر طول
- مساحت ورقها: مجموع مساحت ورقهای فلزی پوشاندهشده
- وزن واحد سطح ورق: وزن ورقهای فلزی به ازای هر مترمربع
سولههای ubm
سولههای ubm از اجزای منحنیشکل ساخته شدهاند که بههم متصل شده و سازهای سبک و مقاوم را تشکیل میدهند. وزن سوله به سبک ubm با فرمول زیر محاسبه میشود:
وزن سوله UBM= مساحت سقف و دیوار × وزن واحد سطح UBM× ضریب UBM
- مساحت سقف و دیوار: مجموع مساحت سقف و دیوارها
- وزن واحد سطح UBM: وزن اجزای UBM به ازای هر مترمربع
- ضریب UBM: ضریبی برای پوشش اضافیها و اتصالات UBM (معمولا بین 05 تا 1.2)
مقایسه وزن سوله در انواع مختلف سوله (خرپا، تیرورق و ubm)
در این بخش، وزن تقریبی انواع مختلف سولهها شامل سولههای خرپا، تیرورق و UBM را مقایسه میکنیم. این مقایسه میتواند به طراحان و سازندگان کمک کند تا نوع مناسب سوله را براساس نیازها و محدودیتهای خود انتخاب کنند.
وزن تقریبی سوله خرپا
در زیر جدول وزن سوله خرپا در مساحت ۸۰۰متری را مشاهده میکنید.
| مشخصات | مقدار | واحد |
| مساحت کل | ۸۰۰ | مترمربع |
| وزن مخصوص فولاد | ۷۸۵۰ | کیلوگرم بر مترمکعب |
| ضریب خرپا | ۱.۲ | – |
| وزن سوله خرپا | ۷،۵۴۸ | کیلوگرم |
این وزن تقریبی است و احتمال تفاوت در پروژه نهایی وجود دارد.
وزن تقریبی سوله تیرورق
در زیر، جدول وزن تقریبی یک سوله ۸۰۰متری از نوع تیرورق محاسبه شدهاست.
| مشخصات | مقدار | واحد |
| طول تیرها | ۸۰۰ | متر |
| وزن واحد طول تیر | ۵۰ | کیلوگرم بر متر |
| مساحت ورقها | ۸۰۰ | متر مربع |
| وزن سوله تیرورق | ۴۸،۰۰۰ | کیلوگرم |
این وزن تقریبی است و احتمال تفاوت در پروژه نهایی وجود دارد.
وزن تقریبی سوله UBM
در جدول زیر، وزن سوله UBM با همان ابعاد ۸۰۰متری بهصورت تقریبی محاسبه شدهاست.
| مشخصات | مقدار | واحد |
| مساحت سقف و دیوار | ۸۰۰ | مترمربع |
| وزن واحد سطح UBM | ۱۲ | کیلوگرم بر مترمربع |
| ضریب UBM | ۱.۲ | – |
| وزن سوله UBM | ۱۰،۵۶۰ | کیلوگرم |
این وزن تقریبی است و احتمال تفاوت در پروژه نهایی وجود دارد.
در بالا، جدول وزن سوله خرپا، تیرورق و UBM را مشاهده میکنید. هر نوع سوله دارای مزایا و معایب خاص خود است. انتخاب نوع سوله باید براساس نیازهای خاص پروژه، شرایط محیطی، و بودجه موجود صورت گیرد. سوله خرپا برای پروژههایی که نیاز به دهانههای بزرگ و بدون ستون دارند، مناسب است. سوله تیرورق برای پروژههایی که نیاز به استحکام و پایداری بالا دارند، ایدهآل است. سوله UBM برای پروژههایی که نیاز به سرعت ساخت بالا دارند، انتخاب مناسبی است. این جداول و تحلیلها میتوانند به تصمیمگیری بهتر درمورد انتخاب نوع سوله کمک کنند.
جمعبندی
محاسبه وزن سوله یکی از مراحل حیاتی در طراحی و ساخت آن است که میتواند به دو روش آنلاین و دستی انجام شود. در روش آنلاین، ابزارها و نرمافزارهای مختلفی بهکار گرفته میشوند که سرعت و دقت بالایی دارند؛ درحالیکه روش دستی نیازمند دقت و تجربه بیشتری است و زمان بیشتری میطلبد. وزن سوله بسته به نوع سازه متفاوت است. انتخاب نوع مناسب سوله باید براساس نیازهای پروژه، شرایط محیطی و بودجه انجام شده تا تعادل مناسبی بین هزینهها و عملکرد بهینه سازه برقرار شود.
